پیچ خوردگی مچ پا؛ علائم و درمان آن
پیچ خوردگی مچ پا آسیبی است که هنگام غلت زدن، پیچاندن یا چرخاندن مچ پا رخ می‌دهد. در واقع رباط‌ها که نوارهایی سفتی هستند و به نگه داشتن استخوان‌های مچ پا در کنار هم کمک می‌کند، دچار پارگی یا کشیدگی می‌شود.
رباط‌ها به تثبیت مفصل کمک کرده و از حرکت بیش از حد آن جلوگیری می‌کنند. پیچ خوردگی پا زمانی رخ می‌دهد که رباط‌ها خارج از محدوده حرکتی طبیعی، حرکت داشته باشند.
این عارضه در مچ پا اغلب به دلیل آسیب به رباط‌های سمت بیرونی مچ پاست. درمان پیچ خوردگی مچ پا به شدت آسیب‌دیدگی بستگی دارد.
این عارضه اغلب با راهکارهای خانگی و مصرف داروهای بدون نسخه قابل درمان است؛ اما، در برخی از مواقع نیاز به درمان‌هایی توسط پزشک متخصص ارتوپدی در کرج خواهد داشت.
پیچ خوردگی مچ پا چه علائمی دارد؟
علائم پیچ خوردگی مچ پا بسته به شدت آسیب متفاوت است. موارد احتمالی به شرح زیر است:
- درد به خصوص زمانی که وزن را روی پای آسیب‌دیده تحمل می‌کنید.
- حساسیت هنگام لمس مچ پا
- تورم
- کبودی
- محدود شدن حرکات
- بی ثباتی در مچ پا
- شنیدن صدایی در مچ پا هنگام آسیب‌دیدگی
اگر در مچ پا درد و تورم دارید و مشکوک به عارضه پیچ خوردگی هستید، به پزشک ارتوپد مراجعه کنید. جهت درمان این عارضه باید اقدامات خود درمانی را نیز در نظر داشته باشید تا به بهبودی کامل برسید.
اگر نشانه‌ها شدید باشد، ممکن است آسیب قابل توجهی به رباط وارد شود یا شکستگی استخوان در مچ پا ساق پا وجود داشته باشد.
علت پیچ خوردگی مچ پا چیست؟
پیچ خوردگی زمانی رخ می‌دهد که پای شما از موقعیتی که دارد، خارج شود که این حالت می‌تواند منجر به کشیده شدن یک یا چند رباط مچ پا، پارگی جزئی یا پارگی کامل شود.
از دلایل احتمالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پرتاب شدن که منجر به پیچ خوردگی مچ پا می‌شود.
- پس از پریدن یا چرخیدن به طرز ناخوشایندی روی پای خود فرود می‌آیید.
- فرد دیگری در حین فعالیت ورزشی روی پای شما پا می‌گذارد.
- پیاده‌روی یا ورزش کردن روی سطح ناهموار
عوامل خطر در ایجاد پیچ خوردگی مچ پا
عواملی که خطر پیچ خوردگی را افزایش می‌دهد به شرح زیر است:
انجام تمرینات ورزشی
پیچ خوردگی پا یک آسیب جدی ورزشی رایج است، به ویژه در ورزش‌هایی که نیاز به پریدن یا چرخاندن پا دارد مانند: بسکتبال، تنیس، فوتبال و… برای درمان آسیب های ورزشی نیز باید به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.
سطح ناهموار
راه رفتن یا دویدن روی سطح ناهموار یا شرایط بد زمین ممکن است خطر پیچ خوردگی مچ پا را افزایش دهد.
آسیب قبلی در مچ پا
اگر مچ پای شما قبلا دچار پیچ خوردگی شده یا نوع دیگری از آسیب‌دیدگی را در مچ پای خود تجربه کرده‌اید، احتمال ایجاد پیچ خوردگی مجدد وجود دارد.
وضعیت بدنی بد
قدرت یا انعطاف ضعیف در مچ پا ممکن است خطر رگ به رگ شدن را هنگام ورزش افزایش دهد.
استفاده از کفش‌های نامناسب
استفاده از کفش‌های نامناسب یا نوعی که برای فعالیت‌های ورزشی مناسب نیست، مچ پا را بیشتر در معرض خطر قرار می‌دهد.
عوارض ناشی از پیچ خوردگی مچ پا
عدم درمان مناسب پیچ خوردگی مچ پا یا شرکت در فعالیت‌های ورزشی مدت کمی پس از پیچ خوردگی ممکن است منجر به چنین عوارضی شود که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:
- درد مزمن در مچ پا
- بی ثباتی مزمن مفصل مچ پا
- آرتریت در مفصل مچ پا
نکاتی جهت جلوگیری
نکات زیر می‌تواند به شما در جلوگیری از پیچ خوردگی مچ پا یا پیچ خوردگی مکرر کمک کند:
- قبل از ورزش کردن خود را گرم کنید.
- هنگام راه رفتن، دویدن یا فعالیت روی سطح ناهموار مراقبت باشید.
- روی مچ پای ضعیف یا آسیب‌دیده از تجهیزات پزشکی مانند بریس استفاده کنید.
- کفشی بپوشید که مناسب برای انجام فعالیت‌های ورزشی باشد.
- تا حد امکان از کفش پاشنه بلند استفاده نکنید.
- باید قدرت و انعطاف کافی برای انجام تمرینات ورزشی داشته باشید.
- تمرینات تعادلی را انجام دهید.
پیچ خوردگی مچ پا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
در طی تمرین، مچ پا و ساق پا معاینه می‌شود. پزشک نقاط آسیب‌دیده را لمس می‌کند و پای شما را حرکت می‌دهد تا دامنه حرکتی را بررسی کند با این روش متوجه می‌شود که در چه موقعیت‌هایی احساس درد وجود دارد.
اگر آسیب‌دیدگی شدید باشد، ممکن است نیاز به تصویربرداری برای ارزیابی دقیق‌تر داشته باشند:
اشعه ایکس
در طول عکسبرداری با اشعه ایکس مقدار کمی از اشعه از بدن عبور می‌کند تا تصاویری از استخوان‌های پا گرفته شود. این آزمایش برای رد موارد احتمالی مانند شکستگی استخوان بسیار کاربردی است.
تصویربرداری (MRI)
MRI از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر مقطعی یا سه بعدی دقیق از ساختارهای داخلی نرم مچ پا از جمله رباط‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
CT اسکن
این تصویربرداری جزئیات بیشتری را در خصوص اسخوان‌های مفصل نشان می‌دهد. سی تی اسکن اشعه ایکس را از زوایای مختلفی می‌گیرد و آنها را برای ایجاد تصویر مقطعی یا سه بعدی ترکیب می‌کند.
سونوگرافی
با این روش تصویربرداری از امواج صوتی برای تولید تصویر استفاده می‌کنند. طی آن وضعیت تاندون یا رباط پا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
پیچ خوردگی مچ پا چه درمانی دارد؟
درمانی که برای این عارضه در نظر گرفته می‌شود، بسته به شدت آسیب متفاوت خواهد بود. هدف از درمان کاهش درد و تورم، بهبود رباط و بازگشت عملکرد مچ پا است.
در صورت آسیب شدید ممکن است نیاز به مراجعه به متخصص ارتوپد یا متخصصین توانبخشی باشد.
خود مراقبتی
برای مراقبت خود جهت درمان پیچ خوردگی مچ پا می‌توانید روش RICE را در نظر داشته باشید:
- از فعالیت‌هایی که منجر به درد و تورم می‌شود باید خودداری کنید.
- به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه از کیسه یخ استفاده کنید و هر دو تا سه ساعت یک بار زمانی که بیدار هستید، این روند را ادامه دهید.
- برای درمان تورم مچ پا، پای خود را با بانداژ ببندید تا تورم ایجاد شده برطرف شود.
- برای کاهش تورم مچ پای خود را باید بالاتر از سطح قلب قرار دهید، به خصوص هنگام شب.
مصرف دارو
در بیشتر موارد مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم یا استامینوفن برای کنترل درد مچ پا برای این عارضه کارساز است.
تجهیزات پزشکی
از آنجایی که راه رفتن با مچ پای پیچ خورده امری دشوار است ممکن است تا زمان کاهش درد نیاز به استفاده از عصا باشد.
همچنین استفاده از بریس یا نوار ورزشی از دیگر موارد مهم و کاربردی برای پیچ خوردگی مچ پا است.
تراپی
زمانی که درد و تورم کاهش پیدا کرد، پزشک از شما می‌خواهد یک سری تمرینات را برای بازگرداندن دامنه حرکتی، قدرت، انعطاف‌پذیری و ثبات مچ پا شروع کنید.
عمل جراحی
در موارد نادر، جراحی زمانی انجام می‌شود که آسیب ایجاد شده درمان نشود یا مچ پا پس از یک دوره طولانی فیزیوتراپی و ورزش‌های توانبخشی، پایداری نداشته باشد.
