علائم و درمان شکستگی استخوان

بیشتر شکستگی‌های استخوان به دلیل ضربه یا فشار زیاد ایجاد می‌شود. با این حال بسیاری از عوامل دیگر مانند پوکی استخوان یا برخی از سرطان‌ها که استخوان را ضعیف می‌کنند، در شکستگی استخوان موثر است.

حقایقی که باید در خصوص شکستگی استخوان بدانید

• بیشتر شکستگی‌ها در اثر زمین خوردن یا هنگام تصادفات ایجاد می‌شود.
• به شکستگی‌هایی که به دلیل بیماری زمینه‌ای ایجاد شده باشد، شکستگی پاتولوژیک گفته می‌شود.
• شکستگی می‌تواند عوارضی برای بیمار داشته باشد و منجر به آسیب پوست رویی استخوان‌ها شود.
• شکستگی‌ انواع مختلفی دارد مانند شکستگی اوالسیون و ترک برداشتن استخوان.

شکستگی استخوان چیست؟

شکستگی ممکن است در هر قسمت از استخوان و به شکل‌های متفاوتی ایجاد شود. به‌طور مثال شکستگی که به بافت اطراف آسیب نرساند یا پوست را پاره نکند، به عنوان «شکستگی بسته» شناخته می‌شود.

نوع دیگری که به پوست اطراف آسیب وارد می‌کند به عنوان «شکستگی باز» شناخته می‌شود و امکان عفونی شدن در آن وجود دارد.

استخوان‌ها بسیار محکم‌اند و می‌توانند در برابر ضربه یا نیرو مقاومت کنند. با این حال اگر نیرو بیش از اندازه قوی یا استخوان دچار مشکل باشد، شکستگی ایجاد می‌شود. هرچه سن افزایش پیدا می‌کند، مقاومت استخوان‌ها کمتر می‌شود.

انواع مختلف شکستگی‌ها

شکستگی‌ها انواع مختلفی دارند که این موارد به شرح زیر است:

شکستگی به صورت کنده شده (Avulsion fracture)

زمانی که عضله یا رباطی روی استخوان چسبیده باشد با منقبض شدن این بافت‌ها، استخوان نیز کنده می‌شود.

خورد شده (Comminuted fracture)

استخوان به قطعات زیادی خورد می‌شود.

شکستگی فشاری (Compression (crush) fracture)

این نوع شکستگی به صورت عمودی و به دلیل پوکی استخوان در بیمار ایجاد می‌شود.

در رفتگی شکستگی (Fracture dislocation)

در این نوع، مفصل دچار در رفتگی می‌شود و به دنبال آن استخوان مفصل دچار شکستگی می‌شود.

شکستگی گرین استیک (Greenstick fracture)

در این شکستگی تنها در یک طرف استخوان شکستگی ایجاد می‌شود و در طرف دیگر شکستگی وجود ندارد، در واقع استخوان به‌طور کامل نمی‌شکند. این نوع شکستگی بیشتر در کودکان مشاهده می‌شود.

ترک خوردگی یا مو برداشتن (Hairline fracture)

در این ترک خوردگی یا مو برداشتن، شکستگی جزئی در بیمار ایجاد می‌شود. گاهی اوقات تشخیص با کمک روش‌هایی از جمله اشعه ایکس دشوار است.

شکستگی ایمپکت (Impacted fracture)

زمانی که استخوان شکسته می‌شود، یک تکه از استخوان به قسمت دیگر می‌رود.

شکستگی داخل مفصلی (Intra Articular fracture)

این شکستگی زمانی ایجاد می‌شود که تا سطح مفصل گسترش پیدا کند.

شکستگی طولی (Longitudinal fracture)

اینگونه شکستگی‌ها در طول استخوان ایجاد می‌شود.

شکستگی مورب (Oblique fracture)

شکستگی مورب به صورت اریب یا مورب در طول استخوان ایجاد می‌شود.

شکستگی پاتولوژیک (Pathological fracture)

هنگامی که فردی به دلیل بیماری زمینه‌ای استخوان‌های ضعیفی دارد و در نهایت منجر به شکستگی می‌شود.

شکستگی مارپیچی (Spiral fracture)

این نوع به این صورت است که حداقل یک قسمت از استخوان پیچ خورده باشد.

شکستگی استرسی (Stress fracture)

این نوع در بین ورزشکاران بسیار شایع است. در واقع استخوان‌ها به دلیل فشار مکرر دچار شکستگی می‌شوند. درمان آسیب های ورزشی توسط متخصص ارتوپدی انجام می‌شود.

شکستگی توروس (Torus (buckle) fracture)

استخوان تغییر شکل می‌دهد؛ اما، دچار ترک خوردگی نمی‌شود. این نوع از شکستگی در بین کودکان بسیار شایع است.

شکستگی عرضی (Transverse fracture)

شکستگی مستقیم در راستای استخوان شکل می‌گیرد.

شکستگی استخوان چه علائمی دارد؟

نشانه‌های ناشی از شکستگی استخوان و شدت آسیب در هر فرد متفاوت است. به‌طور کلی علائم احتمالی ناشی از این عارضه شامل موارد زیر است:

• درد
• تورم
• کبودی
• تغییر رنگ پوست در قسمت آسیب دیده
• تغییر شکل ساختار محل آسیب دیده
• عدم تحمل وزن در قسمت آسیب دیده
• عدم توانایی در حرکت دادن
• احساس ساییده شدن در مفصل یا استخوان
• در صورت باز شدن شکستگی خونریزی وجود دارد

زمانی که شکستگی‌ها در قسمت‌های گسترده‌تر مانند لگن یا استخوان ران ایجاد شده باشد، احتمال ایجاد چنین علائمی وجود دارد:

• رنگ پریدگی و لاغری
• سرگیجه و احساس ضعف
• احساس بیماری و حالت تهوع

فردی که دچار شکستگی شده است را نباید حرکت دهید تا بهترین متخصص ارتوپدی در کرج بررسی‌های لازم را انجام دهد.

دلیل ایجاد شکستگی

بیشتر شکستگی‌ها در اثر سقوط یا هنگام تصادف ایجاد می‌شود. در حالت طبیعی استخوان‌ها مقاومت زیادی دارند و می‌توانند ضربه‌های زیادی را تحمل کنند.

با افزایش سن و ضعیف شدن استخوان، احتمال شکستگی استخوان بیشتر می‌شود.

علاوه بر این، کودکان به دلیل این که نسبت به بزرگسالان فعالیت فیزیکی بیشتری انجام می‌دهند، مستعد شکستگی استخوان در قسمت‌های مختلفی از بدن خود هستند.

برخی به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای و شرایطی که دارند ممکن است بیشتر از سایر افراد مستعد شکستگی استخوان باشند.

به عنوان مثال بیماری‌هایی از جمله پوکی استخوان، عفونت و تومور می‌تواند زمینه‌ای برای ایجاد شکستگی استخوان باشد.

شکستگی‌های استرسی که به دلیل فشارهای مکرر ایجاد می‌شود معمولا در بین افراد ورزشکار بسیار شایع است.

عوارض ناشی از شکستگی استخوان

گاهی اوقات شکستگی می‌تواند عوارضی همچون موارد زیر را ایجاد کند:

بهبودی در حالت اشتباه

در این مواقع شکستگی در حالت غیر طبیعی بهبود پیدا می‌کند یا تغییر مکان می‌دهد.

اختلال در رشد استخوان

اگر شکستگی استخوان در کودکی در صفحات رشد استخوان تاثیر بگذارد، خطر تحت تاثیر قرار گرفتن رشد استخوان وجود دارد و خطرات بعدی را به همراه خواهد داشت.

عفونت مکرر استخوان یا مغز استخوان

اگر شکستگی در پوست ایجاد شود، باکتری می‌تواند وارد استخوان یا مغز استخوان شود و به عفونت استخوان یا استئومیلیت مزمن تبدیل شود. بیماران گاهی اوقات نیاز به بستری شدن و مصرف آنتی بیوتیک دارند.

مرگ استخوان (نکروز آواسکولار)

اگر استخوان منبع خونی خود را از دست بدهد، منجر به مرگ بافت استخوانی یا نکروز آواسکولار خواهد شد.

تشخیص و درمان شکستگی استخوان

پزشک با انجام معاینه فیزیکی، هرگونه علائم را برای درمان مناسب و موثر برای بیمار در نظر می‌گیرد. گاهی پزشک عکسبرداری اشعه ایکس، MRI یا سی تی اسکن را برای تشخیص شکستگی استخوان بیمار در نظر می‌گیرد.

روند بهبودی استخوان جهت ترمیم به‌صورت طبیعی رخ می‌دهد. جهت درمان شکستگی، باید استخوان در وضعیتی کاملا بی‌حرکت قرار گرفته باشد. درمان شکستگی می‌تواند دستی یا به‌صورت جراحی انجام شود.

بی‌حرکت ماندن استخوان

جهت بی‌حرکت ماندن استخوان از راهکارهای مختلفی استفاده می‌کنند که برخی از این موارد به شرح زیر است:

• صفحات و پیچ‌های فلزی
• میله‌های فلزی
• استفاده از گچ یا بریس

معمولا ناحیه شکسته استخوان باید به مدت ۲ تا ۸ هفته بدون حرکت بماند. مدت زمان دقیق روند درمان به این بستگی دارد که کدام استخوان آسیب دیده است یا عوارضی مانند مشکل خون‌رسانی یا عفونت وجود دارد یا خیر.

کمک به روند بهبودی

اگر یک استخوان شکسته به درستی تراز شده باشد و بی‌حرکت باقی بماند، روند بهبودی به خوبی سپری خواهد شد.

سن بیمار، استخوان آسیب‌دیده، نوع شکستگی و همچنین سلامت عمومی بیمار همه مواردی است که در سرعت روند بهبودی استخوان تاثیر می‌گذارد.

این نکته را بیماران باید در نظر داشته باشند که روند درمان با مصرف سیگار، طولانی خواهد شد.

فیزیوتراپی

پس از بهبود و ترمیم شکستگی استخوان، ممکن است نیاز به بازگرداندن قدرت عضلانی و همچنین تحرک در ناحیه آسیب‌دیده داشته باشید.

چنانچه شکستگی در نزدیکی یا از خود مفصل باشد، احتمال سفتی دائمی یا آرتریت وجود دارد.

در حقیقت ممکن است فرد نتواند مفصل را همانند گذشته خم کند. با انجام فیزیوتراپی چنین مشکلاتی برطرف خواهد شد.

جراحی

در صورت آسیب به پوست و بافت نرم اطراف استخوان یا مفصل آسیب‌دیده ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشید.

نکاتی برای جلوگیری از شکستگی استخوان

تغذیه و نور خورشید

بدن انسان به منابع کافی کلسیم برای سلامت استخوان‌ها نیاز دارد. شیر، پنیر، ماست و سبزیجات با برگ تیره منبع خوبی از کلسیم هستند. بدن برای جذب کلسیم نیاز به ویتامین D است.

با قرار گرفتن در معرض نور خورشید، همچنین مصرف تخم مرغ و ماهی چرب که منابع خوبی از تامین ویتامین D هستند، کمبود این ویتامین در بدن جبران خواهد شد.

فعالیت بدنی

هرچه تمرینات بیشتری در برنامه خود داشته باشید، استخوان‌ها متراکم‌تر و قوی‌تر خواهند شد. افزایش سن نه تنها منجر به ضعیف‌تر شدن استخوان‌ها، بلکه اغلب منجر به کاهش فعالیت‌ها در طول روز می‌شود و به دنبال آن تضعیف استخوان‌ها را به همراه دارد. برای همه افراد در هر سنی فعالیت‌های فیزیکی اهمیت زیادی دارد.

یائسگی

استروژن وظیفه تنظیم کلسیم را در بدن خانم‌ها دارد. در طی یائسگی این هورمون کاهش پیدا می‌کند و تنظیم کلسیم با مشکل مواجه می‌شود.

به همین جهت خانم‌ها باید طی این مدت مراقبت بیشتری جهت استحکام استخوان‌های خود داشته باشند.

نکات زیر به کاهش خطر خطر پوکی استخوان کمک می‌کند:

• هر هفته مدت زمانی برای ورزش کردن در نظر داشته باشید.
• از مصرف سیگار خودداری کنید.
• از مصرف الکل خودداری کنید.
• مدت کوتاهی در معرض نور آفتاب قرار بگیرید.
• از رژیم غذایی غنی از کلسیم استفاده کنید.