فیبرومیالژیا چیست و چه درمانی دارد؟
فیبرومیالژیا همان درد اسکلتی- عضلانی است که همراه با عارضه‌های دیگر مانند خستگی، خواب آلودگی، تغییراتی در حافظه و خلق‌وخو مشخص می‌شود. محققان بر این باورند که فیبرومیالژیا می‌تواند در نحوه پردازش سیگنال‌های درد در مغز و نخاع تاثیر بگذارد.
علائم ناشی از این بیماری در اغلب مواقع بر اثر ضربه، جراحی، عفونت یا فشار روانی ایجاد می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که خانم‌ها بیش از آقایان دچار فیبرومیالژیا می‌شوند. اغلب افرادی که دچار این بیماری هستند سردردهای تنشی، اختلالات مفصل گیجگاهی (TMJ)، سندرم روده تحریک پذیر، اضطراب و افسردگی دارند.
با این وجود که هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد؛ اما می‌توان با تجویز دارو به بهبود علائم ناشی از این بیماری کمک کرد. اقداماتی مانند تمرینات ورزشی یا کنترل استرس می‌تواند در بهبود و کنترل این بیماری بسیار موثر باشد. برای درمان آسیب های ورزشی باید به متخصص ارتوپدی مراجعه کرد.
فیبرومیالژیا چه علائمی دارد؟
علائم اولیه که از این بیماری مشاهده می‌شود به شرح زیر است:
دردهای متداول و مستمر؛
درد ناشی از فیبرومیالژیا اغلب به عنوان درد مستمر و کسل‌کننده از سوی بیماران گزارش می‌شود که حداقل برای سه ماه ادامه دارد. هنگامی درد گسترده شناخته می‌شود، که درد در دو طرف بدن، بالا و پایین احساس شود.
خستگی؛
افراد مبتلا به این بیماری در اغلب مواقع زمانی که از خواب بیدار می‌شوند، احساس خستگی دارند، حتی اگر به‌طور کامل استراحت کرده باشند. خواب این دسته از افراد در اغلب مواقع به‌دلیل احساس درد مختل می‌شود و بسیاری از آنها با مشکلات دیگری اعم از سندرم پای بی قرار نیز مواجه هستند.
مشکلات شناختی؛
معمولا توانایی تمرکز، توجه و به‌طور کلی کارهای ذهنی برای بیمار امری دشوار است.
این بیماری با چنین مشکلاتی همراه است:
- سندرم روده تحریک پذیر
- سندرم خستگی مزمن
- میگرن و انواع دیگر سردرد
- سندرم مثانه دردناک
- اضطراب
- افسردگی
- سندرم تاکی کاردی
علت ایجاد فیبرومیالژیا چیست؟
بسیاری از محققان معتقدند زمانی که عصب به‌صورت مکرر تحریک شود، باعث تغییراتی در عملکرد مغز و نخاع خواهد شد. این تغییرات منجر به افزایش غیر طبیعی مواد شیمیایی در مغز می‌شود.
علاوه بر این گیرنده‌های درد، حافظه‌ای از درد ایجاد می‌کنند و حساس می‌شوند، در واقع به این صورت که می‌تواند به سیگنال‌های درد و غیر درد واکنش بیش از حد نشان دهند.
به‌طور کلی فاکتورهای زیادی منجر به چنین مشکلاتی می‌شود که این موارد به شرح زیر است:
ژنتیک؛
اگر این بیماری در خانواده وجود داشته باشد، ممکن است جهش‌های ژنتیکی شما را مستعد ابتلا به این بیماری کند.
عفونت؛
برخی از بیماری‌ها باعث تحریک و تشدید این بیماری می‌شود.
مشکلات جسمی و احساسی؛
فیبرومیالژیا می‌تواند در اثر یک حادثه فیزیکی مانند تصادفات رانندگی ایجاد شود. علاوه بر این، استرس طولانی مدت می‌تواند این بیماری را تحریک کند.
عوامل خطرساز در ایجاد این بیماری چیست؟
عواملی که می‌تواند خطر ایجاد این بیماری را در افراد افزایش دهد به شرح زیر است:
جنسیت؛
فیبرومیالژیا در خانم‌ها بیشتر از آقایان است.
سابقه خانوادگی؛
اگر پدر، مادر، خواهر یا برادر شما به این بیماری مبتلا باشد، احتمال ابتلا این بیماری در شما نیز وجود دارد.
سایر اختلالات و بیماری‌ها.
اگر به آرتروز، آرتریت روماتوئید یا لوپوس مبتلا هستید، احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا در شما بیش از سایر افراد است.
فیبرومیالژیا چه عوارضی دارد؟
علائم ناشی از این بیماری مانند درد، خستگی، اختلال در خواب و… می‌تواند در عملکرد فعالیت‌های روزانه شما در خانه و محل کار تاثیر بگذارد. تکرار چنین وضعیتی می‌تواند منجر به افسردگی و اضطراب بیمار شود.
فیبرومیالژیا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
در گذشته متخصص ارتوپدی نقاط مختلفی از بدن را برای اینکه متوجه شود تا چه حد دچار درد می‌شود، مورد بررسی قرار می‌داد. به‌طور کلی نکته‌ای که باید هنگام تشخیص این بیماری در نظر گرفته شود به این صورت است که احساس درد نقاط مختلف بدن باید حداقل سه ماه ادامه داشته باشد.
برای اینکه فیبرومیالژیا تشخیص داده شود، بیمار باید حداقل ۴ نشانه از این موارد را داشته باشد:
- در قسمت بالایی بدن راست یا چپ؛ درد در شانه، بازو و فک
- در قسمت پایینی بدن راست یا چپ؛ درد در لگن، باسن یا پا
- قسمت میانی بدن؛ درد در گردن، کمر، قفسه سینه و شکم
گاهی پزشک این موارد با انجام آزمایش مورد بررسی قرار خواهد داد:
- شمارش کامل خون
- سرعت رسوب گلبول قرمز
- آزمایش پپتید سیترولین
- روماتوئید
- عملکرد تیروئید
- آنتی بادی ضد هسته‌ای
- سرولوژی سلیاک
- ویتامین D
فیبرومیالژیا چگونه درمان می‌شود؟
همانطور که گفته شد هیچ درمان شناخته شد‌ه‌ای برای درمان این بیماری وجود ندارد؛ اما به‌طور کلی برای کنترل شرایط بیمار و بهبود کیفیت زندگی او راهکارهایی در نظر گرفته شده که این موارد به شرح زیر است:
- دارو
- خود مراقبتی
- تغییر سبک زندگی
مصرف دارو می‌تواند در تسکین درد و بهبود کیفیت خواب شما بسیار موثر باشد. فیزیوتراپی و کاردرمانی به قدرت شما کمک می‌کند و همچنین استرس و تنش را کاهش می‌دهد.
ورزش و تکنیک‌های کاهش استرس به شما کمک می‌کند تا از نظر روحی و جسمی احساس بهتری داشته باشید. در ادامه توضیحات بیشتری در خصوص درمان این بیماری برای شما ذکر خواهیم کرد.
داروی فیبرومیالژیا
هدف از درمان و تجویز دارو برای این بیماری مدیریت درد و بهبود کیفیت زندگی است. داروهای رایجی که برای درمان این بیماری در نظر گرفته می‌شود شامل موارد زیر است:
مسکن‌ها
مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن می‌تواند در تسکین دردهای خفیف موثر باشد.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی برای درمان درد و خستگی ناشی از فیبرومیالژیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این داروها ممکن است در بهبود کیفیت خواب و تعادل انتقال دهنده‌های عصبی موثر باشد.
داروهای ضد تشنج
برخی داروهای ضد تشنج می‌تواند به کاهش علائم افراد مبتلا به فیبرومیالژیا کمک کند.
درمان‌های طبیعی فیبرومیالژیا
اگر داروهای تجویز شده برای این بیماری موثر نباشد، باید به توصیه بهترین متخصص ارتوپدی در کرج راهکارهای دیگری را امتحان کنید. بسیاری از راهکارها و درمان‌های طبیعی می‌تواند در کاهش استرس و درد موثر باشد. درمان‌های طبیعی که برای درمان این بیماری در نظر گرفته می‌شود به شرح زیر است:
- فیزیوتراپی
- طب سوزنی
- هیدروکسی تریپتوفان
- مدیتیشن
- یوگا
- تایچی
- ورزش
- ماساژ درمانی
- رژیم غذایی متعادل
این درمان‌های ذکر شده علائم ناشی از فیبرومیالژیا و افسردگی را برطرف می‌کند.
توصیه‌های غذایی برای درمان فیبرومیالژیا
برخی از بیماران اینگونه گزارش می‌کنند که پس از رعایت رژیم غذایی مناسب احساس راحت‌تری دارند و تا حدی می‌توان با رعایت رژیم غذایی این بیماری را کنترل کرد. اگر دچار این بیماری هستید، در این رابطه با پزشک خود مشورت داشته باشید تا بهترین رژیم غذایی را برای شما در نظر بگیرد. توصیه‌های کلی که برای شما در این رابطه برای شما داریم به این صورت است:
- میوه و سبزیجات را همراه با غلات کامل مصرف کنید.
- پروتئین کم چرب و پروتئین‌های بدون چربی بخورید.
- مقدار زیادی آب بنوشید.
- سعی کنید به جای مصرف گوشت از سبزیجات استفاده کنید.
- مقدار مواد قندی را در رژیم غذایی خود کاهش دهید.
- تا حد امکان ورزش‌های منظم داشته باشید.
- برای داشتن داشتن وزنی سالم و متعادل تلاش کنید.
گاهی برخی از تجربه‌های شخصی می‌تواند به شما کمک کند که مصرف چه غذاهایی حال شما را بهتر یا بدتر می‌کند. این موارد را حتما یادداشت کنید.
راهکارهایی جهت تسکین درد ناشی از فیبرومیالژیا
گاهی درد بیماران به قدری است که قادر به انجام فعالیت‌های روزانه خود نیستند. حتما باید برای تسکین درد چاره‌ای اندیشیده شود، گزینه‌های پیش روی شما به شرح زیر است:
- آسپرین
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
مصرف این دارو می‌تواند در کاهش التهاب موثر باشد. با این وجود که التهاب جز عارضه اصلی این بیماری نیست؛ اما، می‌تواند در کاهش درد موثر باشد. توجه داشته باشید که مصرف بیش از اندازه و بی‌رویه NASID ها عارضه‌های جانبی برای شما خواهد داشت. در خصوص میزان و نحوه مصرف این داروها با پزشک مشورت داشته باشید.
فیبرومیالژیا و ام اس
فیبرومیالژیا و مولتیپل اسکلروزیس (MS) هر دو بیماری مزمن هستند و هیچی درمانی ندارد. این دو بیماری می‌تواند علائم مشابه با یکدیگر را ایجاد کند. به همین جهت تشخیص هر یک از این موارد سخت می‌شود و مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا این
بیماری به‌طور مجزا تشخیص داده شوند.
با وجود اینکه این دو بیماری علائم مشابه دارند؛ اما، علل ایجاد و درمان این دو مورد کاملا با یکدیگر متفاوت است.
فیبرومیالژیا و سردرد
بسیاری از کارشناسان معتقدند که فیبرومیالژیا با سردردهای مزمن مرتبط است. مطالعه‌ای که در این زمینه انجام شده بود، نشان داد که حدود نیمی از افراد مبتلا سردرد مزمن را تجربه می‌کنند. از طرفی هم فیبرومیالژیا و هم سردرد مرتبط با سیستم عصبی است که منجر به حساسیت شدید نسبت به محرک‌ها می‌شود.
