منظور از سل استخوانی چیست؟
سل معمولا ریه‌ها را درگیر می‌کند، زمانی که به استخوان‌ها گسترش می‌یابد، به عنوان سل استخوانی شناخته می‌شود. بیماری سل از هوا به بدن منتقل می‌شود.
سل یک بیماری عفونی است که توسط باکتری «مایکوباکتریوم توبرکلوزیس» ایجاد می‌شود. این بیماری یکی از ۱۰ علل مرگ و میر در جهان است.
این باکتری از طریق خون به غدد لنفاوی، استخوان‌ها، ستون فقرات و همچنین مفصل می‌رسد.
علت ایجاد سل استخوانی چیست؟
سل استخوانی زمانی رخ می‌دهد که به سل مبتلا شوید و خارج از ریه‌ها گسترش پیدا کند. این بیماری معمولا از طریق هوا از فردی به فردی دیگر انتقال می‌یابد.
سل، از طریق خون از ریه‌ها به غدد لنفاوی، به استخوان‌ها، ستون فقرات یا مفاصل حرکت می‌کند. سل استخوانی معمولا در وسط استخوان‌های بلند و مهره‌ها شروع می‌شود.
این بیماری بسیار نادر است؛ اما در چند دهه اخیر در کشورهای در حال توسعه تا حدی گسترش یافته است. تشخیص آن بسیار دشوار است و در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری شود.
روند بیماری سل استخوانی چگونه است؟
تشخیص علائم سل استخوانی تا زمانی که پیشرفته نباشد آسان نیست، به ویژه اگر سل نخاعی باشد. زیرا در مراحل اولیه دردی ندارد و ممکن است بیمار هیچ علائمی نداشته باشد.
در صورتی که این بیماری تشخیص داده شود، علائم ناشی از این بیماری بسیار پیشرفته است.
علاوه بر این گاهی اوقات بیماری می‌تواند در ریه‌ها پنهان باشد و بدون اینکه بیمار بداند به این بیماری مبتلاست، به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد.
با این حال بیماری که به سل استخوانی مبتلا شده باشد، دچار علائمی می‌شود که باید برای درمان اقدام کند:
- کمردرد شدید
- ورم
- احساس سفتی
- آبسه ستون فقرات
- مشکل در حرکت یا راه رفتن به خصوص در کودکان
- مننژیت مرتبط با سل
- ضعف عضلانی
در صورتی که این بیماری پیشرفت کند، باعث ایجاد برخی از علائم خطرناک می‌شود که این موارد به شرح زیر است:
- عوارض عصبی
- فلج
- کوتاه شدن اندام در کودکان
- بدشکلی‌های استخوانی
علاوه بر این بیماران مبتلا به سل استخوانی ممکن است علائم طبیعی سل را نیز تجربه کنند یا حتی این علائم را نداشته باشند که این علائم شامل موارد زیر است:
- خستگی
- تب
- عرق شبانه
- کاهش وزن
سل استخوانی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
راهکارهای رایج برای تشخیص این بیماری به شرح زیر است:
کشت باکتری
اگر مبتلا به سل استخوانی هستید، ممکن است عفونت ریه زمینه‌ای داشته باشید. پزشک ممکن است نمونه خون بگیرد و برای بررسی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس به آزمایشگاه بفرستد.
بیوپسی
پزشک شما ممکن است بیوپسی را تجویز کند. در این روش تشخیصی بخشی از بافت عفونی برداشته می‌شود و بررسی‌های لازم انجام خواهد گرفت.
آزمایش مایع بدن
پزشک ممکن است مایعی را که ریه‌های شما را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند، برای نمونه‌برداری خارج کند.
همچنین ممکن است مایع مغزی نخاعی را از اطراف نخاع شما بگیرد. در خصوص سل استخوان احتمالا مایع سینوویال یا مفصل را برای آزمایش و بررسی خارج کند.
آزمایش واکنش زنجیره‌ای پلیمزار
نمونه‌هایی را که پزشک می‌گیرد، می‌توان با استفاده از PCR آزمایش کرد.
آزمایشات رادیولوژی
اگر علائمی مانند ناهنجاری‌های استخوانی دارید ممکن است نیاز به عکسبرداری با روش اشعه ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی داشته باشید.
سل استخوانی چه درمانی دارد؟
در صورت عدم درمان، ممکن است به برخی از عوارض بسیار دردناک تبدیل شود. آسیب‌های ایجاد شده زمانی برگشت‌پذیر است که با تجویز داروهای مناسب اقدامات درمانی از سوی بهترین متخصص ارتوپدی در کرج انجام گیرد.
در بسیاری از موارد ممکن است بیمار نیاز به عمل جراحی داشته باشند مانند لامینکتومی (بخشی از مهره‌ها برداشته می‌شود).
داروها اولین خط دفاعی برای سل استخوان هستند و دوره درمان می‌تواند از ۶ تا ۱۸ ماه طول بکشد. درمان‌هایی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- داروهای ضد سل مانند ریفامپیسین و ایزونیازید
- عمل جراحی
کلام آخر
سل استخوانی در کشورهای توسعه یافته یا افرادی که مبتلا به ایدز هستند، بیشتر وجود دارد. در صورت وجود هر یک از علائم مربوط به این بیماری باید فورا برای درمان اقدام کنید تا بتوان از پیشرفت این عارضه جلوگیری کرد.
در موارد شدید برخی از بیماران به هر دو روش عمل جراحی و دارو درمانی نیاز خواهند داشت.
