کیست گانگلیون؛ توده غیر سرطانی
کیست گانگلیون توده‌های غیر سرطانی هستند که معمولا در امتداد تاندون یا مفصل مچ دست قرار دارد. همچنین گاهی ممکن است در پا نیز وجود داشته باشد.
این نوع کیست معمولا گرد یا بیضی شکل است و مایعی ژله مانند درون کیست وجود دارد. این کیست ممکن است به کوچکی یک نخود یا به بزرگی ۲.۵ سانتی‌متر باشد و در صورتی که بر عصب مجاور فشار وارد کند، برای بیمار بسیار دردناک خواهد بود.
گاهی اوقات کیست در قسمتی قرار می‌گیرد که در حرکت مفصل اختلال ایجاد می‌کند و اگر منجر به مشکلات زیادی برای شما شود، ممکن است پزشک آن را با سوزن تخلیه کند.
کیست گانگلیون چه علائمی دارد؟
این نوع کیست را می‌توان با در نظر گرفتن این موارد تشخیص داد:
محل کیست
کیست گانگلیون معمولا در امتداد تاندون یا مفصل دست قرار دارد و همچنین در پا و در نزدیکی مفاصل نیز ممکن است ایجاد شود.
شکل و اندازه کیست‌ها
کیست‌های گانگلیون گرد و بیضی شکل‌اند و قطر آنها معمولا تا ۲.۵ سانتی متر است. گاهی برخی از آنها به قدری کوچک است که قابل لمس نیستند. اندازه این کیست‌های ایجاد شده قابل تغییرند، معمولا زمانی که در آن مفصل حرکات تکراری انجام شود، بزرگتر خواهد شد.
درد
کیست گانگلیون معمولا دردی ندارد؛ اما در صورتی که کیست عصبی را تحت فشار قرار دهد، حتی اگر کوچک باشد، می‌تواند منجر به درد، گزگز، بی حسی یا ضعف عضلانی شود.
در صورتی که هر توده‌ای را در دست یا پای خود احساس کردید، می‌بایست به بهترین متخصص ارتوپدی در کرج مراجعه کنید.
علت ایجاد کیست گانگلیون چیست؟
علت دقیق ایجاد چنین مشکلی مشخص نیست. به‌طور کلی کیست‌های گانگلیون هنگامی رخ می‌دهد، که مایعات در مفصل یا اطراف تاندون اندام‌های زیر جمع شود:
- دست
- مچ دست
- مچ پا
- پا
این تجمع می‌تواند به‌دلیل آسیب، ضربه یا فعالیت بیش از حد رخ دهد؛ اما در اغلب مواقع علت آن مشخص نیست. کیست‌های گانگلیون بیشتر در خانم‌ها و افرادی که مچ دست آنها مکررا تحت فشار قرار دارد مانند ژیمناست‌ها ایجاد می‌شود.
عوامل خطرساز در ایجاد کیست گانگلیون
مواردی که می‌تواند خطر ابتلا به این کیست را افزایش دهد به شرح زیر است:
جنسیت و سن؛
امکان ایجاد این کیست در هر فردی وجود دارد؛ اما بیشتر در خانم‌ها بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سال مشاهده می‌شود.
آرتروز؛
افرادی که در مفاصل انگشت خود دچار آرتروز (ساییدگی یا پارگی) هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این کیست قرار دارند.
آسیب به مفصل یا تاندون.
در مفاصل یا تاندون‌هایی که در گذشته دچار جراحت شدند، احتمال ایجاد کیست گانگلیون وجود دارد.
نحوه تشخیص کیست گانگلیون چگونه است؟
زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، ابتدا معاینات فیزیکی را انجام می‌دهد. ممکن است به کیست فشار وارد کند تا هرگونه حساسیت یا ناراحتی مورد بررسی و آزمایش قرار دهد. همچنین نوری را به کیست می‌تاباند تا مشخص شود این توده جامد یا مایع است.
آزمایشات تصویربرداری از دیگر مراحلی است که برای تشخیص در نظر گرفته می‌شود. پزشک آزمایشاتی مانند اشعه ایکس، سونوگرافی یا MRI را برای رد سایر بیماری‌هایی مانند آرتروز یا تومور به بیمار توصیه می‌کند. انجام سونوگرافی نیز را برای پیدا کردن کیست‌های پنهان در نظر می‌گیرند.
گاهی تایید نهایی با انجام آسپیراسیون انجام می‌گیرد، در این روش پزشک از سرنگ برای بیرون کشیدن مایع موجود در کیست استفاده می‌کند.
کیست گانگلیون چه درمانی دارد؟
کیست‌های گانگلیون اغلب دردی ندارند و به همین جهت نیازی به درمان نیست. در صورتی که کیست منجر به درد و اختلال در حرکت مفصل شود، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
عدم حرکت
از آنجایی که حرکت دادن مفصل می‌تواند منجر به بزرگ شدن کیست شود، به همین جهت توصیه می‌شود که بیمار بی‌حرکتی موقتی داشته باشد و با استفاده از آتل دست یا پای خود را ببندد.
با کوچک شدن کیست، فشار عصبی کاهش پیدا می‌کند و درد تسکین پیدا می‌کند. استفاده طولانی مدت از آتل توصیه نمی‌شود؛ چراکه، باعث ضعف عضلانی خواهد شد.
خارج کردن مایع کیست
در این روش پزشک با استفاده از سوزن اقدام به تخلیه مایعات کیست می‌کند. ممکن است پس از تخلیه مجددا کیست عود کند.
عمل جراحی
اگر سایر روش‌های ذکر شده موثر نباشد، در نهایت عمل جراحی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود. پزشک کیست را طی عمل جراحی خارج می‌کند.
گاهی ممکن است بیماران از عوارض ناشی از عمل جراحی نگران باشند؛ اما باید بگوییم جراحی تنها در مواقع نادر منجر به آسیب به عصب، رگ‌های خونی یا تاندون‌های اطراف می‌شود.
این نکته را در نظر داشته باشید که امکان عود کیست حتی پس از عمل جراحی نیز وجود دارد.
درمان خانگی برای کیست گانگلیون
جهت تسکین درد، مصرف مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن موثر است. علاوه بر این، گاهی نحوه بستن دست از مواردی است که می‌تواند درد ناشی از ایجاد این کیست را تسکین دهد.
