سندرم تونل کارپال؛ علائم، پیشگیری و درمان
سندرم تونل کارپال یکی از رایج‌ترین مشکلات احتمالی دست است. افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند احساس درد، بی حسی و ضعف در دست و مچ دست دارند. این بیماری می‌تواند بر اثر حرکات تکراری به‌دلیل مشاغل خاص یا فعالیت‌های روزمره ایجاد شود.
درمان‌های مختلفی برای این عارضه در نظر گرفته شده است که می‌تواند در کنترل علائم موثر باشد. در ادامه توضیحاتی بیشتری در این خصوص برای شما خواهیم داد.
سندرم تونل کارپال چیست؟
این سندرم در اثر فشار بر عصب میانی ایجاد می‌شود. تونل کارپال یک کانال باریک است که توسط استخوان‌ها و رباط‌ها در کف دست احاطه شده‌اند. زمانی که عصب میانی فشرده می‌شود، علائمی مانند بی حسی، گزگز و ضعف در دست و بازو ایجاد میکند.
در واقع ساختار مچ دست به گونه‌ای است که در حرکات تکراری که با دست خود انجام می‌دهید یا زمانی که به دست فشار وارد می‌کنید، مبتلا به سندرم تونل کارپال خواهید شد.
تونل کارپال در کدام قسمت از دست قرار دارد؟
تونل کارپال یک کانال باریک است در مچ دست قرار دارد. این قسمت از مچ دست، عصب و تاندون‌های میانی دست و بازو را به یکدیگر متصل میکند. تونل کارپ شامل موارد زیر است:
استخوان‌های مچ دست
استخوان‌های مچ دست، استخوان‌های کناره و کف تونل را تشکیل می‌دهند، در واقع به صورت نیم دایره قرار گرفته‌اند.
رباط
قسمت بالای تونل رباطی است که بافت محکمی دارد و این کانال را به یکدیگر متصل میکند.
عصب میانی
این عصب احساس در انگشتان را ایجاد میکند. همچنین در قدرت بخشیدن به انگشت شست و انگشت اشاره کمک میکند.
تاندون‌ها
ساختارهایی که حالت طناب دارند مانند تاندون عضلات بازو را به استخوان‌های دست متصل میکند. علاوه بر این وجود تاندون باعث می‌شود انگشتان شست قابلیت خم شدن داشته باشند.
چه افرادی در معرض خطر ابتلا به سندرم تونل کارپال هستند؟
همانطور که پیش از این برای شما ذکر کردیم، افرادی که مشاغلی دارند که می‌بایست حرکات تکراری را با دستان خود انجام دهند یا در کارهای روزانه خود فعالیت‌های تکراری انجام می‌دهند، احتمال ایجاد این عارضه در آنها وجود دارد. حرکاتی که می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد به شرح زیر است:
- انجام حرکات قدرتی با دست مانند چکش زدن
- استفاده طولانی مدت و تکراری از انگشتان دست
- حرکات پر فشار و شدید در مچ دست
- ایجاد لرزش در دستان
بسیاری از عوامل دیگر نیز می‌تواند در ایجاد سندرم تونل کارپال نقش داشته باشد، این عوامل به شرح زیر است:
- وراثت
- بارداری
- همودیالیز
- مچ دست
- تغییراتی در مچ دست مانند دررفتگی
- تغییر شکل کلی دست
- بیماری‌های آرتروز مانند آرتریت روماتوئید و نقرس
- عدم تعادل هورمون غده تیروئید (کم کاری تیروئید)
- دیابت
- اعتیاد به الکل
- وجود تومور در تونل کارپ
- افزایش سن
- رسوب آمیلوئید
آمارها نشان می‌دهد که این سندرم بیشتر در خانم‌ها ایجاد می‌شود.
علت ایجاد سندرم تونل کارپال چیست؟
این عارضه در حقیقت زمانی ایجاد می‌شود که فضای مچ دست یا تونل کارپ باریک و تنگ می‌شود. در نهایت این شرایط می‌تواند بر عصب میانی و تاندون‌ها فشار وارد کرده و این بافت‌ها را متورم کند که در نهایت منجر به بی حسی انگشتان و دست می‌شود.
آیا احساس درد در دست نشانه سندرم تونل کارپال است؟
با وجود که این بیماری نسبتا شایع است؛ اما بسیاری از مشکلات احتمالی دیگر در دست می‌تواند منجر به دست درد شود. موارد مشابهی که منجر به احساس درد در دست می‌شود شامل موارد زیر است:
تاندوینوز
این شرایط می‌تواند منجر به تورم در مچ دست و قسمت پایه شست شود. در این مواقع هنگامی که دست خود را مشت می‌کنید یا هنگام لمس دست دیگر دچار درد خواهید شد.
انگشت ماشه ای
این حالت می‌تواند منجر به احساس درد در انگشتان شود. انگشت ماشه‌ای هنگام خم شدن انگشتان منجر به درد می‌شود و قفل شدن یا سفتی را تجربه می‌کنید.
آرتروز
زمانی که مفاصل شما سفت و متورم می‌شوند، دچار آرتروز خواهید شد. آرتروز می‌تواند بسیاری از مفاصل بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به تجزیه مفصل در طول زمان شود.
سندرم تونل کارپال چه علائمی دارد؟
علائم به آرامی ایجاد می‌شود و ممکن است هر زمان بروز کند. علائم اولیه ناشی از این بیماری به شرح زیر است:
از آنجایی که برخی از افراد عادت دارند روی مچ دست خود بخوابند، گاهی ممکن است علائم هنگام شب ایجاد شود و افراد به‌دلیل علائم دچار اختلال هنگام خواب شوند. تکان دادن دست هنگام بروز علائم اولیه می‌تواند در مراحل اولیه کمک‌کننده باشد.
به‌طور کلی علائم رایجی که در بیماران مشاهده می‌شود به شرح زیر است:
- بی حسی هنگام شب
- سوزن سوزن شدن یا احساس درد در انگشتان
- کاهش احساس در نوک انگشتان دست
- مشکل هنگام انجام فعالیت‌های کوچک مانند:
- دست زدن به اشیا کوچک
- گرفتن فرمان برای رانندگی
- نگه داشتن کتاب هنگام مطالعه
- هنگام نوشتن
- استفاده از کیبورد
با بدتر شدن این بیماری ممکن است علائم ناشی از این بیماری بدتر شود که این موارد به شرح زیر است:
- احساس ضعف در دست
- عدم توانایی در انجام کارهای مانند بستن دکمه پیراهن
- افتادن اشیا از دست
سندرم تونل کارپال چگونه تشخیص داده می‌شود؟
زمانی که به بهترین متخصص ارتوپدی در کرج مراجعه می‌کنید، ابتدا در خصوص سوابق بیماری از شما سوال خواهند کرد و معاینات فیزیکی را در مرحله ابتدایی انجام می‌دهد. سپس آزمایشات مختلفی برای بیماران در نظر گرفته می‌شود که این موارد به شرح زیر است:
نشانه تینل
در این آزمایش بر عصب مدیان در مچ دست ضربه می‌زنند تا متوجه شوند در انگشتان دست احساس سوزن سوزن شدن ایجاد می‌شود یا خیر.
تست خم شدن مچ دست یا آزمایش فالن
در این آزمایش بیمار آرنج خود را روی میز قرار داده و اجازه می‌دهد که دست به صورت آزادانه به سمت جلو حرکت کند. افرادی که مبتلا به این بیماری باشند طی ۶۰ ثانیه بی حسی و گزگز شدن در انگشتان دست را احساس خواهند کرد.
اشعه ایکس
اگر حرکت مچ دست محدود شود یا علائمی مانند آرتروز یا آسیب‌دیدگی وجود داشته باشد، ممکن است تصویربرداری اشعه ایکس در نظر گرفته شود.
الکترومیوگرافی (EMG)
این آزمایش تعیین میکند که عملکرد عصب میانی به چه صورت است و تا چه حد حرکت عضلات را کنترل میکند.
سندرم تونل کارپال چگونه درمان می‌شود؟
این بیماری به دو روش غیر جراحی و جراحی و البته بسته به شرایط بیمار قابل درمان است. در حقیقت در مواقعی که این بیماری به‌صورت شدید ایجاد نشده باشد، درمان‌های غیر جراحی را برای این بیماری در نظر می‌گیرند و بیمار قادر به فعالیت‌های روزانه خود خواهد بود.
درمان‌های غیر جراحی که معمولا برای درمان سندرم تونل کارپال در نظر می‌گیرند، شامل موارد زیر است:
- استفاده از آتل دست هنگام شب
- مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن
- تزریق کورتیزون
در برخی از مواقع علاوه بر این راهکارها باید در محیط کار خود تغییراتی ایجاد کنید، این نکات به این صورت است:
- ارتفاع صندلی خود را تغییر دهید تا به بهترین حالت فعالیت خود را شروع کنید.
- هنگام انجام هر فعالیتی با دست، گاهی تغییری در جایگاه خود ایجاد کنید تا از انجام فعالیت‌های تکراری خودداری شود.
- در صورت استفاده از کیبورد موقعیت دست و وسیله را تغییر دهید.
درمان‌های جراحی
زمانی که سندرم تونل کارپال بسیار شدید باشد و به درمان‌های غیر جراحی پاسخ ندهد، جراحی برای بیماران توصیه می‌شود. هدف از جراحی افزایش اندازه کانال است که در نهایت فشار کمتری به عصب و تاندون‌هایی که از این فضا عبور میکند، وارد می‌شود. پزشک برای انجام جراحی از بی‌حسی موضعی برای شروع جراحی استفاده میکند.
چگونه می‌توان از سندرم تونل کارپال جلوگیری کرد؟
پیشگیری از این بیماری بسیار دشوار است، همانطور که پیش از این برای شما گفتیم این وضعیت می‌تواند در اثر فعالیت‌های تکراری در دست ایجاد شود. اگر به این فعالیت‌ها توجه داشته باشید و تغییراتی در کارهای روزمره خود ایجاد کنید، تا حد زیادی از ابتلا جلوگیری می‌شود:
- هنگام استفاده از ابزار دستان خود را صاف نگه دارید.
- از خم کردن و کشیدن مچ دست به‌طور مکرر خودداری کنید.
- در حین انجام فعالیت‌های تکراری باید کمی به دست خود استراحت دهید.
- تمرینات کششی قبل و بعد از فعالیت‌های تکراری انجام شود.
- قبل از جدی شدن این بیماری، درمان‌های صحیح و به موقعی انجام گیرد.
آیا میزان بهبودی سندرم تونل کارپال طولانی مدت است؟
میزان بهبودی پس از جراحی این بیماری به مدت زمان زیادی نیازی ندارد. بانداژی که پس از بخیه زدن روی دست بسته می‌شود، پس از چند روز برداشته خواهد شد، پس از آن می‌توانید فعالیت‌های سبک را آغاز کنید.
افزایش دامنه حرکات و بهبودی کامل دست پس از جراحی طی دو هفته پس از کشیدن بخیه مشخص خواهد شد. بازگشت شما به کار بسته به شدت فعالیتی که انجام می‌دهید، متفاوت خواهد بود.
